Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος με ποικίλες επιπλοκές που μπορούν να επηρεάσουν σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού. Ένα από τα πιο ευάλωτα – και συχνά παραμελημένα – σημεία είναι τα κάτω άκρα, και ειδικότερα τα πόδια. Η απώλεια της αισθητικότητας, η μειωμένη αιμάτωση και οι τραυματισμοί που περνούν απαρατήρητοι, καθιστούν τα πόδια των ατόμων με διαβήτη ιδιαίτερα ευάλωτα σε λοιμώξεις, χρόνιες βλάβες και – σε σοβαρές περιπτώσεις – ακρωτηριασμό.
Η καθημερινή φροντίδα των ποδιών είναι ζωτικής σημασίας για τους διαβητικούς ασθενείς, καθώς οι επιπλοκές στα κάτω άκρα αποτελούν μία από τις πιο συχνές και σοβαρές συνέπειες της νόσου.
«Το διαβητικό πόδι αποτελεί συνέπεια δύο κυρίως επιπλοκών: της διαβητικής νευροπάθειας και της περιφερικής αγγειοπάθειας. Και στις δύο περιπτώσεις, οι ασθενείς διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για τραυματισμούς, έλκη και, σε προχωρημένα στάδια, ακόμη και ακρωτηριασμό», αναφέρει ο Δρ Ανδρέας Μελιδώνης, Παθολόγος – Διαβητολόγος, Διευθυντής του Διαβητολογικού Κέντρου του Metropolitan Hospital.
Πώς επηρεάζει ο διαβήτης τα πόδια
1. Διαβητική Νευροπάθεια
Η πιο συχνή μορφή είναι η αισθητικοκινητική νευροπάθεια, η οποία προκαλεί απώλεια της αισθητικότητας. Ο ασθενής:
- Δεν αντιλαμβάνεται τραυματισμούς, εγκαύματα ή ξένα σώματα στο υπόδημα
- Δεν αισθάνεται πόνο από μολύνσεις ή φλεγμονές
Αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση χρόνιων ελκών και η παραμόρφωση του ποδιού λόγω μυϊκής ατροφίας.
2. Περιφερική Αγγειοπάθεια
Η στένωση των αρτηριών προκαλεί μειωμένη αιμάτωση (ισχαιμία).
Συμπτώματα:
- Πόνος στη γάμπα κατά τη βάδιση
- Ψυχρά πόδια, έλλειψη σφύξεων
Εξελίξεις:
- Δημιουργία ελκών
- Νέκρωση ιστών
- Γάγγραινα και ανάγκη για χειρουργική παρέμβαση ή ακρωτηριασμό
Καθημερινή Φροντίδα: Το Κλειδί στην Πρόληψη
Ο Δρ Μελιδώνης τονίζει ότι η καθημερινή, σχολαστική φροντίδα των ποδιών μπορεί να αποτρέψει τις περισσότερες επιπλοκές.
Βασικές οδηγίες:
- Πλένετε καθημερινά τα πόδια με χλιαρό νερό και σαπούνι
- Στεγνώνετε καλά – ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα
- Κόβετε τα νύχια ίσια και ποτέ πολύ βαθιά
- Αποφύγετε κάλους και επεμβάσεις χωρίς ειδικό
- Ενυδατώνετε τα πέλματα (όχι ανάμεσα στα δάχτυλα)
- Φοράτε καθημερινά καθαρά βαμβακερά ή μάλλινα καλτσάκια
- Πάντα κλειστά, δερμάτινα, άνετα παπούτσια – όχι ξυπόλυτοι στο σπίτι
- Ελέγχετε το εσωτερικό των παπουτσιών για ξένα σώματα ή φθορές
Ασκήσεις για Ενίσχυση και Καλή Αιμάτωση
Η άσκηση αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη διατήρηση της κυκλοφορίας και της κινητικότητας των κάτω άκρων. Ενδεικτικές ασκήσεις:
- Καθημερινό περπάτημα (30–60 λεπτά)
- Ανεβοκατέβασμα σκάλας στις μύτες
- Άρσεις φτέρνας και κάμψεις γονάτων
- Περιστροφές αστραγάλων
- Άσκηση ισορροπίας με ανασήκωμα ποδιού
Όλες οι ασκήσεις πρέπει να γίνονται με προσοχή και, εάν είναι απαραίτητο, με την καθοδήγηση φυσικοθεραπευτή.
Το μήνυμα του ειδικού
«Το διαβητικό πόδι είναι μια σιωπηλή αλλά σοβαρή απειλή. Με σωστή καθημερινή φροντίδα, έγκαιρο έλεγχο και φυσική δραστηριότητα, μπορούμε να προλάβουμε τις περισσότερες επιπλοκές. Η πρόληψη είναι το ισχυρότερο θεραπευτικό μας μέσο», επισημαίνει ο Δρ Μελιδώνης.
Η πρόληψη ξεκινά από το σπίτι
Η αντιμετώπιση του διαβητικού ποδιού δεν ξεκινά στο ιατρείο, αλλά στην καθημερινή ζωή του ασθενούς. Η συνειδητή φροντίδα, η τακτική παρακολούθηση και η στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό είναι θεμέλια για υγιή κάτω άκρα.
Κάθε μέρα, κάθε βήμα και κάθε απόφαση μετρούν.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ