Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ruban (2025), η διατροφή φαίνεται να επηρεάζει ουσιαστικά κάθε στάδιο που σχετίζεται με τον καρκίνο: από την εμφάνισή του και την εξέλιξή του έως την ανταπόκριση του οργανισμού στις θεραπείες και την αποκατάσταση. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν πως οι διατροφικές επιλογές δεν είναι απλώς ένας δευτερεύων παράγοντας, αλλά ενδέχεται να αποτελούν καθοριστικό εργαλείο στην ογκολογική προσέγγιση.
Η μελέτη διερευνά πώς παράγοντες όπως η χρόνια φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και η διαταραχή του κυτταρικού μεταβολισμού επηρεάζονται από τη διατροφή, καθώς και πώς τα θρεπτικά συστατικά αλληλεπιδρούν με βασικούς βιολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στον καρκίνο.
Υγιεινά διατροφικά πρότυπα: Προστασία από τον καρκίνο με επιστημονική τεκμηρίωση
Η έρευνα αναδεικνύει τον προστατευτικό ρόλο συγκεκριμένων διατροφικών μοντέλων, όπως η Μεσογειακή διατροφή και οι φυτοφαγικές δίαιτες. Παράλληλα, παρουσιάζεται το αναδυόμενο πεδίο της διατροφής ακριβείας (precision nutrition), στο οποίο οι δίαιτες σχεδιάζονται με βάση τα γενετικά χαρακτηριστικά και τον μεταβολισμό κάθε ατόμου.
Συνολικά, το άρθρο επισημαίνει πως η διατροφή πρέπει να θεωρείται βασικό εργαλείο πρόληψης και υποστήριξης στη θεραπεία του καρκίνου, με ισχυρές ενδείξεις υπέρ της χρήσης εξειδικευμένων τροφών και συμπληρωμάτων που αποκαλούνται nutraceuticals.
Καρκίνος και διατροφή: Πώς συνδέονται μέσω των βιολογικών μηχανισμών του οργανισμού
Η μελέτη αναφέρει ότι η διατροφή μπορεί να επηρεάσει έως και το ένα τρίτο των θανάτων που σχετίζονται με καρκίνο. Η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, πρόσθετων σακχάρων, κόκκινου κρέατος και κορεσμένων λιπαρών σχετίζεται με χρόνια φλεγμονή και βλάβες στο DNA, δημιουργώντας περιβάλλον ευνοϊκό για την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
Αντίθετα, θρεπτικά στοιχεία όπως οι βιταμίνες C, D και E, καθώς και φυτικές ενώσεις όπως οι πολυφαινόλες και τα φλαβονοειδή, προστατεύουν το σώμα, μειώνοντας τη φλεγμονή, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό και ρυθμίζοντας τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό.
Επιπλέον, όπως εξηγείται, τα καρκινικά κύτταρα συχνά αξιοποιούν την περίσσεια θρεπτικών συστατικών από ανθυγιεινές διατροφές για να ενισχύσουν την εξάπλωσή τους.
«Η σωστή διατροφή μειώνει τον κίνδυνο» – Τι λέει η Δήμητρα Ευθυμιοπούλου
Η Δήμητρα Ευθυμιοπούλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, εξηγεί:
«Ένα από τα πιο ισχυρά μηνύματα είναι ότι η υιοθέτηση συγκεκριμένων διατροφικών προτύπων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου. Η Μεσογειακή διατροφή —πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια και ελαιόλαδο— σχετίζεται σταθερά με χαμηλότερα ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη. Οι φυτικές δίαιτες επίσης μειώνουν τον κίνδυνο περιορίζοντας τις επιβλαβείς ουσίες που βρίσκονται σε ζωικά προϊόντα, ενώ αυξάνουν τις φυτικές ίνες και τις προστατευτικές ενώσεις. Αντίθετα, τα δυτικού τύπου διατροφικά πρότυπα, πλούσια σε επεξεργασμένα τρόφιμα και ζάχαρη, αυξάνουν τον κίνδυνο. Ο περιορισμός θερμίδων και η διαλείπουσα νηστεία συζητούνται επίσης ως υποσχόμενα εργαλεία, βοηθώντας το σώμα να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη και να επιβραδύνει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων».
Διατροφή και όγκος: Το μικροπεριβάλλον έχει ρόλο-κλειδί
Η κα Ευθυμιοπούλου συνεχίζει:
«Η τροφή δεν επηρεάζει μόνο το σώμα συνολικά — επηρεάζει και το μικροπεριβάλλον γύρω από έναν όγκο. Το άρθρο εξηγεί πώς τα θρεπτικά συστατικά μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που τα ανοσοκύτταρα, τα αιμοφόρα αγγεία και οι ιστοί αλληλοεπιδρούν με τα καρκινικά κύτταρα. Για παράδειγμα, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα (που βρίσκονται σε ψάρια και ορισμένους σπόρους) μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, ενώ ενώσεις του πράσινου τσαγιού και η κουρκουμίνη μπορούν να μπλοκάρουν βλαβερές σηματοδοτήσεις που ενθαρρύνουν την εξάπλωση του καρκίνου. Η υγεία του εντέρου παίζει επίσης μεγάλο ρόλο: η κατανάλωση φυτικών ινών και προβιοτικών υποστηρίζει τα υγιή βακτήρια του εντέρου, τα οποία με τη σειρά τους ενισχύουν τις αντικαρκινικές άμυνες του σώματος».
Nutraceuticals: Φυσικά συστατικά με φαρμακευτικές ιδιότητες
Ο Ruban αναδεικνύει την αξία των nutraceuticals, δηλαδή φυσικών ενώσεων από τρόφιμα που επιδρούν θεραπευτικά στον οργανισμό. Στοιχεία όπως η κουρκουμίνη, η ρεσβερατρόλη (από τα σταφύλια), το εκχύλισμα πράσινου τσαγιού και το λυκοπένιο (στις ντομάτες) έχουν τη δυνατότητα να αναστείλουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, να μειώσουν τη ροή αίματος προς όγκους και να προκαλέσουν απόπτωση (φυσικό θάνατο καρκινικών κυττάρων).
Επιπλέον, αυτές οι ενώσεις ενδέχεται να μειώσουν τις παρενέργειες από θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία ή η ακτινοβολία. Ωστόσο, παραμένει ζητούμενο η βιοδιαθεσιμότητά τους και η αποτελεσματική απορρόφηση, ενώ απαιτούνται περισσότερες κλινικές μελέτες για τον καθορισμό κατάλληλων δόσεων.
Εξατομικευμένη διατροφή: Το μέλλον στη φροντίδα καρκίνου
Το άρθρο προβάλλει τη σημασία της διατροφής ακριβείας, όπου οι διατροφικές παρεμβάσεις βασίζονται στη γενετική σύσταση, τον μεταβολισμό και το μικροβίωμα του εντέρου κάθε ατόμου. Για παράδειγμα, άτομα με γενετικές μεταλλάξεις στον μεταβολισμό του φυλλικού οξέος ίσως χρειάζονται προσαρμοσμένη διατροφική υποστήριξη. Αντίστοιχα, η ποικιλία του μικροβιώματος επηρεάζει την απορρόφηση και αξιοποίηση των τροφικών ενώσεων.
Αυτή η προσέγγιση μπορεί να ενισχύσει την πρόληψη και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των θεραπειών, ανοίγοντας νέες δυνατότητες στην ογκολογική πρακτική.
Κλινική εφαρμογή και επόμενα βήματα
Ο Ruban προτείνει την ενσωμάτωση της διατροφής στην καθημερινή ογκολογική φροντίδα, όχι μόνο ως μέτρο πρόληψης αλλά και ως ενεργό στοιχείο της θεραπευτικής στρατηγικής. Η σωστή διατροφή μπορεί να βοηθήσει:
-
στη βελτίωση της ανοχής των θεραπειών,
-
στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού,
-
στη μείωση της πιθανότητας υποτροπής.
Παράλληλα, επισημαίνονται προκλήσεις όπως η συμμόρφωση των ασθενών, η αξιολόγηση των διατροφικών επιδράσεων και η ανάγκη για τυποποίηση των nutraceuticals. Το άρθρο καλεί για περαιτέρω έρευνα, αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων και συνεργασία μεταξύ ιατρών, διατροφολόγων και επιστημόνων.
Το συμπέρασμα της Δήμητρας Ευθυμιοπούλου
«Η μελέτη του Ruban δείχνει ότι η διατροφή και η θρέψη είναι κεντρικές τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία του καρκίνου. Υγιεινά διατροφικά πρότυπα, βιοδραστικές ενώσεις τροφών και η εξατομικευμένη διατροφή προσφέρουν ισχυρούς τρόπους μείωσης του κινδύνου καρκίνου και βελτίωσης της πορείας των ασθενών. Το άρθρο προτείνει την προώθηση διατροφών όπως η μεσογειακή και οι φυτοφαγικές προσεγγίσεις, την ενίσχυση της έρευνας γύρω από τα nutraceuticals και την καθιέρωση της διατροφής ως αναπόσπαστου μέρους της φροντίδας του καρκίνου. Το κεντρικό μήνυμα είναι σαφές: η διατροφή δεν είναι απλώς υποστηρικτική φροντίδα — είναι ακρογωνιαίος λίθος της σύγχρονης ογκολογίας, που μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να ζήσουν περισσότερο, με λιγότερες παρενέργειες και καλύτερη ποιότητα ζωής».
Η σύνδεση διατροφής και καρκίνου είναι πλέον ξεκάθαρη. Αν και η έρευνα συνεχίζεται, είναι ήδη εφικτό να ενισχύσουμε την πρόληψη και την υποστήριξη της θεραπείας μέσα από τεκμηριωμένες διατροφικές επιλογές — πάντα με τη συμβολή ειδικών υγείας.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ