Οι καρδιακές αρρυθμίες είναι ένα συχνό φαινόμενο που επηρεάζει μεγάλο μέρος του πληθυσμού και ορίζονται ως η απουσία φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού. Η λειτουργία της καρδιάς βασίζεται σε ηλεκτρικά σήματα που παράγει η ίδια· οποιαδήποτε διαταραχή αυτής της διαδικασίας μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση αρρυθμίας.
Διακρίνονται δύο βασικοί τύποι:
-
Βραδυαρρυθμίες – αριθμός σφύξεων/λεπτό κάτω από 50.
-
Ταχυαρρυθμίες – αριθμός σφύξεων/λεπτό πάνω από 100.
Συχνότητα εμφάνισης
«Οι αρρυθμίες εμφανίζονται σε ένα ποσοστό 1,5% έως 5% του γενικού πληθυσμού, ωστόσο δεν είναι όλες οι αρρυθμίες ίδιες, ούτε έχουν την ίδια σοβαρότητα. Αν και αφορούν όλες τις ηλικίες, είναι πιο συχνές στους ενήλικες μετά τα 30-40 έτη. Η πιο γνωστή αρρυθμία στους ενήλικες είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία», επισημαίνει ο κ. Χαράλαμπος Κοσσυβάκης, Διευθυντής Ηλεκτροφυσιολογίας και Βηματοδότησης στο Metropolitan Hospital, και συνεχίζει αναλύοντας τα συμπτώματα, τους κινδύνους και τις διαθέσιμες θεραπείες.
Συμπτώματα
Σε αρκετές περιπτώσεις, οι αρρυθμίες δεν γίνονται αντιληπτές, ενώ άλλες φορές το άτομο μπορεί να νιώθει αίσθημα αρρυθμίας χωρίς αυτή να είναι παθολογική. Η κολπική μαρμαρυγή είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα που μπορεί να είναι ασυμπτωματική, γι’ αυτό ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, ειδικά μετά τα 60-65 έτη, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός.
Τα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
-
Αίσθημα “φτερουγίσματος” στο στήθος
-
Πόνο στο στήθος
-
Ζάλη ή λιποθυμία
-
Δύσπνοια
-
Αίσθημα έντονης κόπωσης
Η εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων πρέπει να οδηγεί σε επίσκεψη σε ειδικό καρδιολόγο. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι αρρυθμίες μπορεί να είναι περιστασιακές και να συνδέονται με άγχος, αυξημένη κατανάλωση καφεΐνης ή αφυδάτωση.
Επικινδυνότητα
Η σοβαρότητα μιας αρρυθμίας εξαρτάται από την παρουσία ή όχι υποκείμενης καρδιοπάθειας, όπως βαλβιδοπάθειες, στεφανιαία νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια ή πρωτογενή ηλεκτρικά νοσήματα. Οι σοβαρές μορφές ενδέχεται να προκαλέσουν εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή ανεπάρκεια ή ακόμη και καρδιακή ανακοπή, εάν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Αντίθετα, χωρίς συνοδό καρδιοπάθεια, οι περισσότερες αρρυθμίες είναι καλοήθεις και δεν συνδέονται με δυσμενή πρόγνωση.
Έλεγχος για αρρυθμίες
Η απλή ψηλάφηση του σφυγμού μπορεί να αποκαλύψει ακανόνιστους ή μη φυσιολογικούς παλμούς (πάνω από 90 ή κάτω από 60 το λεπτό σε ηρεμία), κάτι που πρέπει να αξιολογηθεί από γιατρό. Οι φορητές συσκευές, όπως τα smartwatches, προσφέρουν ενδείξεις αλλά δεν αντικαθιστούν την κλινική διάγνωση.
Η άσκηση ωφελεί την καρδιά, αλλά η υπερβολική καταπόνηση, ειδικά σε αθλητές αντοχής όπως μαραθωνοδρόμους, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. Η τακτική καρδιολογική παρακολούθηση είναι απαραίτητη, κυρίως όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων.
Διάγνωση
Η διάγνωση των αρρυθμιών περιλαμβάνει:
-
Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
-
Υπέρηχος καρδιάς (Triplex)
-
Δοκιμασία κόπωσης
-
Holter ρυθμού για συνεχή καταγραφή της καρδιακής λειτουργίας
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τον τύπο της αρρυθμίας και μπορεί να περιλαμβάνει:
-
Αντιαρρυθμική φαρμακευτική αγωγή για την εξάλειψη ή μείωση των υποτροπών της αρρυθμίας
-
Αντιπηκτική φαρμακευτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή ή κολπικό πτερυγισμό και υψηλό κίνδυνο αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
-
Θεραπεία υποκείμενων παθήσεων όπως: η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η δυσλιπιδαιμία, η νοσογόνος παχυσαρκία
-
Αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως η διακοπή του καπνίσματος, η αποφυγή καθιστικής ζωής, η μείωση του άγχους και η ισορροπημένη διατροφή
-
Επεμβατικές θεραπείες, όπως η κατάλυση (ablation) ή η τοποθέτηση βηματοδότη
Σε πιο ήπιες περιπτώσεις, η αλλαγή συνηθειών αρκεί για τη διαχείριση της αρρυθμίας, ιδιαίτερα όταν σχετίζεται με παράγοντες όπως στρες ή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Στις σοβαρότερες μορφές απαιτείται εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση.
Συμπεράσματα
«Οι καρδιακές αρρυθμίες είναι συχνές και μπορεί να μην προκαλούν πάντα συμπτώματα. Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος είναι σημαντικός, ειδικά για τα άτομα υψηλού κινδύνου. Εάν εμφανιστούν ύποπτα συμπτώματα, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία από ειδικό καρδιολόγο είναι καθοριστικής σημασίας για την υγεία της καρδιάς. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η προσοχή σε προειδοποιητικά σημάδια και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη διατήρηση της καρδιακής υγείας», καταλήγει ο κ. Κοσσυβάκης.