Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου αποτελεί σήμερα τη νεότερη και πιο εξελιγμένη μορφή χειρουργικής αντιμετώπισης σοβαρών παθήσεων και καταγμάτων του ώμου, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία ακόμη και των πιο απαιτητικών περιπτώσεων, προσφέροντας ανακούφιση και αποκατάσταση όπου άλλες επεμβάσεις αποτυγχάνουν.
Όπως εξηγεί ο Αναστάσιος Δεληγεώργης, MD, MSc., Ορθοπεδικός Χειρουργός – Αθλητίατρος, Αναπληρωτής Διευθυντής της Γ’ Ορθοπεδικής Κλινικής του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ, εξειδικευμένος στη χειρουργική ώμου, γόνατος και ισχίου, με πιστοποίηση στη διαχείριση αθλητικών κακώσεων (Δίπλωμα Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής) και στη ρομποτική τεχνολογία MAKO, η χρήση εξελιγμένων τεχνικών και ψηφιακών εργαλείων –όπως εξειδικευμένα λογισμικά και χειρουργικοί πλοηγοί (navigators)– επιτρέπει την πλήρη εξατομίκευση της επέμβασης. Έτσι, η θεραπεία προσαρμόζεται στις μοναδικές ανατομικές απαιτήσεις του κάθε ασθενούς, επιτυγχάνοντας ταχύτερη και πιο οριστική ανακούφιση από τον χρόνιο πόνο.
Τι είναι η αρθροπλαστική ώμου και ποιοι τύποι υπάρχουν;
Η αρθροπλαστική ώμου είναι μια χειρουργική διαδικασία που αντικαθιστά τις φθαρμένες ή αρθριτικές επιφάνειες της άρθρωσης με τεχνητά εμφυτεύματα. Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις προχωρημένης αρθρίτιδας, όταν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν έχουν πλέον αποτέλεσμα. Ο στόχος της είναι να εξαλείψει τον πόνο, να αποκαταστήσει το εύρος κίνησης και τη λειτουργικότητα του ώμου, βελτιώνοντας αισθητά την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Υπάρχουν δύο βασικές μορφές αρθροπλαστικής ώμου:
-
η ολική αρθροπλαστική ώμου
-
η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου, η οποία κερδίζει διαρκώς έδαφος παγκοσμίως λόγω της ικανότητάς της να δίνει λύσεις σε κλινικά σύνθετες καταστάσεις.
Πότε ενδείκνυται η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου;
Σύμφωνα με τον κ. Δεληγεώργη, η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου είναι ιδανική επιλογή για ασθενείς που παρουσιάζουν:
-
σοβαρού βαθμού οστεοαρθρίτιδα ώμου σε συνδυασμό με ανεπάρκεια ή ρήξη του στροφικού πετάλου (rotator cuff arthropathy),
-
πολύπλοκα κατάγματα που δεν μπορούν να αποκατασταθούν με άλλες μεθόδους, όπως η οστεοσύνθεση,
-
ή περιπτώσεις αποτυχημένων προηγούμενων επεμβάσεων αρθροπλαστικής.
Σε τέτοια περιστατικά, η συμβατική αρθροπλαστική δεν επαρκεί για την αποκατάσταση της κινητικότητας.
Πώς λειτουργεί η ανάστροφη αρθροπλαστική ώμου;
Η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου διαφέρει θεμελιωδώς από την κλασική, καθώς τροποποιεί τη φυσιολογική ανατομία της άρθρωσης. Όπως εξηγεί ο ειδικός: «Η σφαιρική κεφαλή του βραχιονίου αντικαθίσταται από κοίλη επιφάνεια, ενώ η ωμογλήνη –που κανονικά είναι κοίλη– μετατρέπεται σε σφαιρική. Αυτή η “αντιστροφή” προσφέρει σταθερότητα στην άρθρωση και καθιστά εφικτή τη λειτουργία της ακόμη και όταν έχουν καταστραφεί κρίσιμες δομές, όπως οι τένοντες του ώμου».
Προεγχειρητική προετοιμασία και σχεδιασμός
Πριν την επέμβαση, ο ασθενής υποβάλλεται σε αξονική τομογραφία του ώμου. Τα δεδομένα από αυτήν χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία τρισδιάστατου ψηφιακού μοντέλου της άρθρωσης. Μέσα από ειδικό λογισμικό, ο χειρουργός σχεδιάζει λεπτομερώς την επέμβαση, προσδιορίζοντας με ακρίβεια τη θέση των εμφυτευμάτων, ώστε να ταιριάζουν απόλυτα στη μοναδική ανατομία του ασθενούς.
Η διαδικασία της επέμβασης
«Η χειρουργική πράξη πραγματοποιείται με ελάχιστα επεμβατική τεχνική, μέσα από μικρή τομή στην πρόσθια επιφάνεια του ώμου», σημειώνει ο κ. Δεληγεώργης. «Οι μύες και οι τένοντες διατηρούνται ανέπαφοι, γεγονός που μειώνει τον μετεγχειρητικό πόνο και επιταχύνει την αποκατάσταση. Η φθαρμένη επιφάνεια αφαιρείται και αντικαθίσταται από την ειδικά σχεδιασμένη πρόθεση, η οποία είναι κατασκευασμένη από βιοσυμβατά και ιδιαίτερα ανθεκτικά υλικά.
Για τη βέλτιστη τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, χρησιμοποιούνται:
-
3D εκτυπωμένοι οδηγοί, που σχεδιάζονται αποκλειστικά βάσει της ανατομίας του ασθενούς,
-
και, αν χρειαστεί, ψηφιακοί πλοηγοί (navigators) που προσφέρουν επιπλέον ακρίβεια.
Ο ασθενής μπορεί να σηκωθεί μόλις παρέλθει η αναισθησία και στις περισσότερες περιπτώσεις επιστρέφει στο σπίτι την επόμενη ημέρα, ανάλογα πάντα με την ατομική του κλινική εικόνα και το ιατρικό ιστορικό του».
Μετεγχειρητική αποκατάσταση
«Στις πρώτες μετεγχειρητικές ημέρες», εξηγεί ο κ. Δεληγεώργης, «ο ασθενής φορά νάρθηκα και εκτελεί ήπιες ασκήσεις κινητοποίησης για την αποφόρτιση και ανακούφιση του ώμου. Ο πόνος και η δυσκαμψία που υπήρχαν πριν την επέμβαση μειώνονται σημαντικά, πολλές φορές ήδη από τις πρώτες εβδομάδες.
Ακολουθεί ένα στοχευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας, το οποίο έχει σκοπό να επαναφέρει το πλήρες εύρος κίνησης, να σταθεροποιήσει την άρθρωση και να ενδυναμώσει τη μυϊκή ομάδα που τη στηρίζει».
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ