Το Πάσχα πλησιάζει και, πέρα από τον θρησκευτικό του χαρακτήρα, σηματοδοτεί τη μετάβαση στην άνοιξη. Οι γιορτινές συγκεντρώσεις γύρω από το παραδοσιακό τραπέζι είναι συνυφασμένες με πλούσια εδέσματα και σύμβολα ελπίδας. Ωστόσο, για τα άτομα που πάσχουν από έκζεμα, αυτή η περίοδος μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα απαιτητική, καθώς αρκετά από τα πασχαλινά φαγητά και γλυκίσματα –όπως το αρνί και τα τσουρέκια που καταναλώνονται ζεστά– ενδέχεται να επιδεινώσουν τα συμπτώματά τους. Ευτυχώς, υπάρχουν και επιλογές πιο φιλικές προς το ατοπικό δέρμα, ακόμα και ευεργετικές.
Ιδιαίτερα για τα παιδιά με έκζεμα, το Πάσχα κρύβει πρόσθετες προκλήσεις. Τα σοκολατένια αβγά –μια συνηθισμένη προσφορά από συγγενείς και φίλους– καθώς και τα βαμμένα αβγά, αποτελούν συχνά αλλεργιογόνα που μπορούν να προκαλέσουν έξαρση των συμπτωμάτων.
Όπως επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Δρ Χρήστος Στάμου: «Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης δερματοπάθεια με έντονο κνησμό, που εμφανίζεται συχνότερα στην πρώιμη παιδική ηλικία, αλλά συχνά επιμένει και κατά την ενήλικη ζωή, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Αν και κυρίως κληρονομικής αιτιολογίας, υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν πως η διατροφή και ο τρόπος ζωής συμβάλλουν στην εκδήλωση και εξέλιξή της».
Σύμφωνα με τον Δρ Στάμου, το εορταστικό διατροφικό πρόγραμμα του Πάσχα, σε συνδυασμό με την αυξημένη παρουσία γύρης στην ατμόσφαιρα –ιδίως στην ύπαιθρο–, μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση του εκζέματος. Η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων λίπους, αλατιού και ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε όξυνση των συμπτωμάτων, όπως έντονος κνησμός, ερυθρότητα, οίδημα και εμφάνιση δερματικών πλακών. Παράλληλα, αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η σταφυλοκοκκική λοίμωξη.
Ο παραδοσιακός οβελίας κατατάσσεται ανάμεσα στους κύριους διατροφικούς κινδύνους, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητάς του σε νάτριο και κορεσμένα λιπαρά. Επιστημονική μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, η οποία βασίστηκε σε δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο και δημοσιεύθηκε στο JAMA Dermatology, επιβεβαίωσε πως η αυξημένη απέκκριση νατρίου στα ούρα (κατά 1g σε 24 ώρες) σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ή επιδείνωσης της ατοπικής δερματίτιδας. Τα αποτελέσματα αυτά ενισχύθηκαν περαιτέρω από ανάλυση δεδομένων της Εθνικής Έρευνας για την Υγεία και τη Διατροφή των ΗΠΑ από τους ίδιους ερευνητές.
Η πρόσληψη λιπαρών ουσιών είναι επίσης προβληματική, καθώς τα άτομα με έκζεμα παρουσιάζουν συχνά δυσκολία στον μεταβολισμό βασικών λιπαρών οξέων. Η υπερκατανάλωσή τους συμβάλλει στη φλεγμονή, η οποία είναι θεμελιώδης μηχανισμός στην παθογένεια της νόσου. Επιπλέον, τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και επεξεργασμένοι υδατάνθρακες εντείνουν την παραγωγή ινσουλίνης, γεγονός που με τη σειρά του επιδεινώνει τη φλεγμονώδη αντίδραση.
Τα αβγά και άλλες συχνές τροφικές αλλεργιογόνες ουσίες μπορούν να προκαλέσουν έξαρση των συμπτωμάτων. Υπάρχουν, ωστόσο, ενδείξεις πως η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη: σε ορισμένες περιπτώσεις, το έκζεμα ενδέχεται να προηγείται της εμφάνισης τροφικών αλλεργιών.
Στο γιορτινό τραπέζι, δεν λείπουν και οι ωφέλιμες τροφές για το δέρμα. Η φέτα και το τζατζίκι περιέχουν προβιοτικά που ενισχύουν την ισορροπία της εντερικής μικροχλωρίδας και προάγουν την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού, περιορίζοντας την πιθανότητα επιδείνωσης του εκζέματος.
Το σκόρδο, βασικό συστατικό του τζατζικιού, δρα ως προβιοτικό και ενισχύει την ανάπτυξη των ωφέλιμων βακτηρίων στο έντερο, αναστέλλοντας τα παθογόνα. Το κρεμμύδι –συστατικό της μαρουλοσαλάτας ή της χωριάτικης– είναι πλούσιο σε φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες και σε κερσετίνη, ένα φυσικό αντιοξειδωτικό που μειώνει την απελευθέρωση ισταμίνης, ενισχύοντας έτσι την ικανότητα του δέρματος να καταπολεμά φλεγμονές και λοιμώξεις.
Τα προβιοτικά (ωφέλιμα βακτήρια) και τα πρεβιοτικά (υποστρώματα που τα τρέφουν) έχουν συσχετιστεί με βελτίωση της εντερικής χλωρίδας και μείωση της φλεγμονής, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες που εξετάζουν την επίδρασή τους στα συμπτώματα του εκζέματος.
Σε γενικές γραμμές, μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά στοιχεία μπορεί να συνεισφέρει στη μείωση της φλεγμονής, άρα και στην ύφεση των εκδηλώσεων της πάθησης. Δεν υπάρχει, ωστόσο, ενιαίο διατροφικό σχήμα που να είναι κατάλληλο για όλους τους πάσχοντες.
Όπως τονίζει ο Δρ Χρήστος Στάμου: «Κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα, συνιστάται οι ασθενείς να παραμείνουν πιστοί σε ένα ισορροπημένο και θρεπτικό διαιτολόγιο, πλούσιο σε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, υγιεινά λιπαρά και άπαχη πρωτεΐνη, αποφεύγοντας τροφές που γνωρίζουν ότι τους προκαλούν έξαρση.
Η ηλιοφάνεια μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, καθώς ενισχύει τη σύνθεση βιταμίνης D, η οποία –αν και η επίδρασή της στο έκζεμα ερευνάται ακόμη– είναι σημαντική για την υγεία των οστών και την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Σε περίπτωση επιδείνωσης των συμπτωμάτων, υπάρχουν διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές που περιλαμβάνουν τόσο τοπικές όσο και συστηματικές αγωγές, καθώς και φωτοθεραπεία».
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ