Σύμφωνα με πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, σχεδόν 1 στους 3 άνδρες έχει προσβληθεί από κάποιο στέλεχος του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) που μεταδίδεται σεξουαλικά, ενώ περίπου 1 στους 5 έχει μολυνθεί από στέλεχος που ταξινομείται ως υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου. Εντυπωσιακό είναι ότι το ποσοστό αυτό παραμένει υψηλό ήδη από την ηλικία των 15 ετών και δεν παρουσιάζει μείωση με την πάροδο της ηλικίας, επιβεβαιώνοντας πως οι σεξουαλικά ενεργοί άνδρες αποτελούν βασική πηγή μετάδοσης του ιού.
Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα μεγάλης μελέτης που δημοσιεύτηκε στο εβδομαδιαίο γενικό ιατρικό περιοδικό The Lancet, η οποία επικεντρώνεται ειδικά στους άνδρες, καθώς οι διαθέσιμες πληροφορίες για αυτούς είναι σημαντικά λιγότερες σε σύγκριση με τις γυναίκες.
«Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων αποτελεί τη συχνότερη σεξουαλικά μεταδιδόμενη ιογενή λοίμωξη παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι η πλειονότητα των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα εκτεθεί σε τουλάχιστον ένα από τα περίπου 200 γνωστά στελέχη HPV κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ο ιός μπορεί να προσβάλει διάφορες περιοχές του σώματος, προκαλώντας αλλοιώσεις στο δέρμα και στους βλεννογόνους, ανάλογα με το στέλεχος», εξηγεί ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Δρ. Χρήστος Στάμου.
Στην περιγεννητική περιοχή, τα ορατά σημεία της λοίμωξης εμφανίζονται ως οξυτενή κονδυλώματα, τα οποία μπορεί να εμφανιστούν στο πέος, τα χείλη του αιδοίου, τον κόλπο ή τον τράχηλο. Αν και συχνά το ανοσοποιητικό σύστημα καταφέρνει να εξουδετερώσει τον ιό χωρίς συμπτώματα, σε περιπτώσεις όπου η άμυνα του οργανισμού είναι μειωμένη, οι αλλοιώσεις είναι εμφανείς ως μικρές, τραχείες διογκώσεις στο χρώμα του δέρματος ή ελαφρώς σκουρότερες, με πιθανό κνησμό ή αιμορραγία.
Ορισμένες φορές υπάρχουν υποκλινικά ευρήματα, δηλαδή δυσδιάκριτες αλλοιώσεις στον κόλπο ή τον τράχηλο, που εντοπίζονται μόνο με γυναικολογική εξέταση.
Περίπου 12 στελέχη HPV θεωρούνται ογκογόνα, με δυνατότητα να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές ή ακόμα και θάνατο, αν παραμείνουν αδιάγνωστα ή χωρίς θεραπεία.
«Στους άνδρες, ο HPV συνήθως εκδηλώνεται με την εμφάνιση οξυτενών κονδυλωμάτων, τα οποία αυξάνουν τη μεταδοτικότητα του ιού. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πέους, του πρωκτού ή του στοματοφάρυγγα, με το στέλεχος HPV-16 να ευθύνεται για τα περισσότερα περιστατικά», επισημαίνει ο Δρ. Στάμου.
Η γνώση για τα χαρακτηριστικά της λοίμωξης στους άνδρες προέρχεται κυρίως από έρευνες σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, όπως άνδρες με HIV, ομοφυλόφιλοι ή σύντροφοι γυναικών με HPV.
Σε μετα-ανάλυση 65 μελετών που διεξήχθησαν σε 35 χώρες μεταξύ 1995 και 2022, με συνολικό δείγμα 44.769 ανδρών, ερευνητές από ευρωπαϊκούς και αμερικανικούς φορείς –συμπεριλαμβανομένων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization – WHO) και των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) διαπίστωσαν ότι:
-
Το 31% των ανδρών είχαν μολυνθεί από τουλάχιστον ένα στέλεχος HPV
-
Το 21% έφερε στέλεχος υψηλού κινδύνου
-
Το HPV-16 ήταν το πιο συχνό στέλεχος, με δεύτερο το HPV-6
Η ηλικιακή ομάδα 25-29 ετών εμφάνιζε τα υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης, τα οποία παρέμεναν αυξημένα μέχρι και τα 50 έτη. Στους εφήβους (15-19 ετών) ο επιπολασμός ήταν επίσης σημαντικός, υποδεικνύοντας πως η μόλυνση συμβαίνει νωρίς κατά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.
Σε γεωγραφικό επίπεδο, τα ποσοστά μόλυνσης ήταν παρόμοια παγκοσμίως, με εξαίρεση τις περιοχές της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου καταγράφηκαν χαμηλότερα ποσοστά, εύρημα που είναι σύμφωνο με προηγούμενες μελέτες σε ασιατικές γυναίκες.
«Τα ευρήματα ενισχύουν την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση γύρω από την πρόληψη και τη διαχείριση των εκδηλώσεων του HPV. Αν και ο ίδιος ο ιός δεν μπορεί να θεραπευτεί, η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του μπορεί να περιορίσει σημαντικά τη μετάδοσή του και τις επιπλοκές του», σημειώνει ο Δρ. Στάμου.
Πρόληψη και θεραπεία
Ο εμβολιασμός παραμένει η πιο αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης, ειδικά στους εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Τα διαθέσιμα εμβόλια περιλαμβάνουν:
-
Διδύναμο (HPV 16 & 18)
-
Τετραδύναμο (HPV 6, 11, 16 & 18)
-
Εννιαδύναμο (HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 & 58)
Η σωστή χρήση προφυλακτικού μειώνει τον κίνδυνο, αλλά δεν παρέχει απόλυτη προστασία, καθώς ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και μέσω επιδερμικών επαφών έξω από την καλυπτόμενη περιοχή.
Σε περίπτωση εκδήλωσης κονδυλωμάτων, συνιστάται άμεση θεραπεία για την αποτροπή εξάπλωσης ή υποτροπής. Ο πιο αποτελεσματικός και ασφαλής τρόπος αντιμετώπισης είναι η εξάχνωση με λέιζερ, η οποία:
-
Εξαλείφει τις αλλοιώσεις σε μία μόνο συνεδρία
-
Είναι αναίμακτη, ανώδυνη και χωρίς αποθεραπεία
-
Απαιτεί τοπική αναισθησία
Άλλες επιλογές περιλαμβάνουν κρυοθεραπεία, διαθερμοπηξία, τοπικά σκευάσματα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χειρουργική αφαίρεση.
Ανεξαρτήτως μεθόδου, η συστηματική παρακολούθηση είναι απαραίτητη για την έγκαιρη ανίχνευση τυχόν υπολειμματικών ή νέων βλαβών.
«Η πλήρης ενημέρωση των σεξουαλικών συντρόφων και η αποχή από επαφές μέχρι την πλήρη αποθεραπεία είναι κρίσιμα βήματα για την αποτροπή περαιτέρω μετάδοσης του ιού», καταλήγει ο Δρ. Χρήστος Στάμου, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος.
Η ενημέρωση είναι η καλύτερη προστασία
Ο HPV αφορά εξίσου τους άνδρες και η γνώση γύρω από τον ιό, τη μετάδοση και τις επιπλοκές του είναι απαραίτητη για την πρόληψη σοβαρών προβλημάτων υγείας. Η έγκαιρη διάγνωση, ο εμβολιασμός και η υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά αποτελούν τα πιο ισχυρά όπλα απέναντι σε έναν ιό που συχνά δρα σιωπηλά. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για εξατομικευμένη ενημέρωση και μην αμελείτε τον τακτικό έλεγχο.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ