Το αυχενικό σύνδρομο εξελίσσεται σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο, με βασικό αίτιο τη συνεχή χρήση ψηφιακών συσκευών και κυρίως των smartphones. Άνθρωποι όλων των ηλικιών συνηθίζουν να διαβάζουν, να γράφουν ή να κάνουν scroll στο κινητό τους τηλέφωνο, διατηρώντας συχνά εσφαλμένη στάση σώματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική επιβάρυνση της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Στο παρελθόν, τα κινητά τηλέφωνα χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για φωνητική επικοινωνία. Σήμερα όμως, εξυπηρετούν πολλαπλούς σκοπούς, από την ενημέρωση και την εκπαίδευση μέχρι και την ψυχαγωγία. Οι περισσότεροι χρήστες αφιερώνουν καθημερινά πάνω από τρεις ώρες στη χρήση των κινητών τους, ενώ περίπου οι μισοί ξεπερνούν τις τέσσερις ή και πέντε ώρες. Επιπλέον, όσοι εργάζονται σε υπολογιστή, πολλές φορές φτάνουν ή ξεπερνούν τις οκτώ ώρες ημερησίως, ενώ μετά τη δουλειά συνεχίζουν να χρησιμοποιούν είτε τον υπολογιστή είτε το κινητό για επιπλέον δύο ή και περισσότερες ώρες.
Η συνεχής και εκτεταμένη χρήση συσκευών με οθόνη οδηγεί σε υπερβολική κάμψη του αυχένα, προκαλώντας σοβαρή καταπόνηση στους ιστούς και τις δομές της περιοχής.
Τι λένε οι ειδικοί
Όπως εξηγεί ο Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης & Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και επιστημονικός Διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος σπονδυλικής στήλης της Osteon Orthopedic & Spine Clinic, Δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής:
«Παρότι τα κινητά τηλέφωνα προσφέρουν πολυάριθμα οφέλη, η υπερβολική χρήση τους έχει οδηγήσει σε μια ανησυχητική κατάσταση, γνωστή ως αυχενικό σύνδρομο. Δεν πρόκειται για πάθηση, αλλά για ένα σύνολο συμπτωμάτων όπως η δυσκαμψία και ο συνεχής πόνος στον αυχένα, νευραλγίες, ζαλάδες και πονοκέφαλοι».
Ο Δρ Σταραντζής επισημαίνει ότι το αυχενικό σύνδρομο μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς τη δομή της σπονδυλικής στήλης, τους υποστηρικτικούς μύες, τους συνδέσμους, τα νεύρα, τους τένοντες και τα οστά της περιοχής, προκαλώντας ακόμα και αναστροφή της φυσιολογικής αυχενικής καμπύλης. Οι πάσχοντες είναι πιο επιρρεπείς στην πρόωρη εμφάνιση αυχενικής σπονδύλωσης (αρθρίτιδα σπονδυλικής στήλης) και στην εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων.
Πόσο βάρος σηκώνει ο αυχένας;
Για να γίνει αντιληπτή η επιβάρυνση, αρκεί να υπολογίσει κανείς την πίεση που δέχεται ο αυχένας σε διάφορες θέσεις. Στην ουδέτερη στάση, η πίεση είναι 4-5 κιλά. Ωστόσο, όταν το κεφάλι γέρνει μπροστά σε γωνία 60 μοιρών, το βάρος που ασκείται ξεπερνά τα 27 κιλά. Η συνεχής αυτή καταπόνηση μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή κόπωση, φθορά των αρθρώσεων και σταδιακές, ενίοτε μόνιμες, αλλοιώσεις στη σπονδυλική στήλη.
Σύμφωνα με τον Δρ Σταραντζή:
«Την τελευταία δεκαετία, η εμφάνιση αυχενικής σπονδύλωσης έχει αυξηθεί σημαντικά – γεγονός που επίσης σχετίζεται με την παρατεταμένη χρήση smartphones. Πρόκειται για μία χρόνια, εκφυλιστική πάθηση της αυχενικής μοίρας, η οποία επηρεάζει τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, τα σπονδυλικά σώματα, τους συνδέσμους, τους τένοντες και τους μύες της περιοχής. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθεί σε δισκοκήλη, να προκαλέσει σχηματισμό οστεοφύτων ή να οδηγήσει σε αυχενική ριζοπάθεια ή μυελοπάθεια».
Η σημασία της κίνησης και της πρόληψης
Έρευνες δείχνουν ότι η σωματική άσκηση προστατεύει τον αυχενικό δίσκο από εκφυλιστικές αλλοιώσεις, καθώς μειώνει την κόπωση των μυών και περιορίζει τις πιέσεις στους μεσοσπονδύλιους δίσκους.
Εκτός από την άθληση, υπάρχουν και καθημερινές συνήθειες που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του πόνου στον αυχένα:
-
Συχνά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της χρήσης συσκευών (κάθε 20-30 λεπτά)
-
Ήπιες διατάσεις και ενδυνάμωση των μυών αυχένα και ώμων
-
Γιόγκα, η οποία συμβάλλει στη βελτίωση της στάσης και της ευλυγισίας
-
Μικρές συνεδρίες καθιστής χαλάρωσης, διάρκειας 5-10 λεπτών
Ορθή στάση σώματος – το κλειδί στην πρόληψη
Η σωστή στάση σώματος αποτελεί τη σημαντικότερη προληπτική στρατηγική. Για να διασφαλιστεί:
-
Η οθόνη πρέπει να βρίσκεται στο ύψος των ματιών, αποφεύγοντας την κάμψη του αυχένα.
-
Μία καρέκλα με ρυθμιζόμενο ύψος βοηθά στη σωστή υποστήριξη της πλάτης.
-
Στο γραφείο, τα γόνατα και οι αγκώνες πρέπει να σχηματίζουν ορθές γωνίες.
-
Οι φορητοί υπολογιστές πρέπει να τοποθετούνται σε σταθερή επιφάνεια, όχι στην αγκαλιά.
Η μείωση του χρόνου μπροστά στην οθόνη είναι ένας επιπλέον τρόπος περιορισμού του κινδύνου εμφάνισης του συνδρόμου και συναφών προβλημάτων.
Πότε χρειάζεται ιατρική βοήθεια;
Αν παρά τις αλλαγές στην καθημερινότητα ο πόνος στον αυχένα επιμένει, επιδεινώνεται ή συνοδεύεται από ναυτία, κόπωση ή πονοκέφαλο, είναι απαραίτητο να ζητηθεί ιατρική αξιολόγηση.
Υπάρχουν μη χειρουργικές θεραπείες που ανακουφίζουν από την πίεση, όπως:
-
Φαρμακευτική αγωγή
-
Φυσικοθεραπεία
-
Αυχενικοί νάρθηκες ή κηδεμόνες
Η τεχνολογία είναι πολύτιμη – αλλά με μέτρο
Όπως σημειώνει ο Δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής:
«Τα smartphones αποτελούν ανεκτίμητα εργαλεία για τη σύγχρονη εκπαίδευση και επικοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρείται ισορροπία ανάμεσα στη χρήση της τεχνολογίας και τη φροντίδα της σπονδυλικής μας στήλης».
Η υιοθέτηση απλών προληπτικών μέτρων μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης βλαβών στην αυχενική μοίρα και πιθανών επιπλοκών στο μέλλον. Έτσι, μπορούμε να αξιοποιούμε τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο την υγεία μας.
Η υγεία του αυχένα είναι στο χέρι μας
Η ευκολία και η αμεσότητα που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία είναι αδιαμφισβήτητες, όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε το τίμημα που συχνά συνεπάγεται για το σώμα μας – και ειδικά για την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η διατήρηση της σωστής στάσης, η τακτική κινητοποίηση και η μείωση της αλόγιστης χρήσης συσκευών αποτελούν απλές, καθημερινές πρακτικές που μπορούν να προλάβουν σοβαρές ενοχλήσεις ή ακόμα και χρόνιες παθήσεις.
Με σωστή ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και εφαρμογή στοχευμένων προληπτικών μέτρων, μπορούμε όλοι να προστατεύσουμε τη σπονδυλική μας στήλη και να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε τα οφέλη της τεχνολογίας χωρίς πόνο, δυσκαμψία ή περιορισμούς.
Η επιλογή είναι δική μας – και η πρόληψη, η καλύτερη θεραπεία.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ