Η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων τιμάται κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου σε περισσότερες από 150 χώρες, προωθώντας την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη διατροφική επάρκεια, την ασφάλεια τροφίμων και τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Ο εορτασμός του 2025 συμπίπτει με τα 80 χρόνια από την ίδρυση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO) και επικεντρώνεται στο σύνθημα: «Μαζί! Για πιο ασφαλή τρόφιμα και για ένα καλύτερο μέλλον»
Οι προκλήσεις των αγροδιατροφικών συστημάτων
Η εξασφάλιση επαρκούς και ποιοτικής τροφής για όλους αποτελεί μια λεπτή ισορροπία, σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται διαρκώς. Παρά τις δεκαετίες προόδου στην καταπολέμηση της πείνας και του υποσιτισμού, τα αγροδιατροφικά συστήματα δέχονται αυξανόμενες πιέσεις λόγω:
-
Της κλιματικής κρίσης και των ακραίων καιρικών φαινομένων
-
Των πολεμικών συγκρούσεων και των επιπτώσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα
-
Της εξαντλητικής χρήσης φυσικών πόρων
-
Της οικονομικής αστάθειας και των κοινωνικών ανισοτήτων
Σήμερα, παρατηρείται το παράδοξο της συνύπαρξης παχυσαρκίας, σπατάλης τροφίμων και επισιτιστικής ανασφάλειας, ακόμη και εντός της ίδιας χώρας ή κοινότητας. Παρότι η διατροφή αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, εκατομμύρια άνθρωποι αδυνατούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ασφαλή, θρεπτικά και οικονομικά προσιτά τρόφιμα.
Παγκόσμια και εθνικά δεδομένα για τα τρόφιμα
Σε παγκόσμιο επίπεδο:
-
Περίπου το 1/3 των τροφίμων παγκοσμίως είτε χάνεται είτε σπαταλιέται. Συγκεκριμένα,
-
13% των τροφίμων χάνεται στο στάδιο της συγκομιδής και μεταφοράς
-
19% σπαταλιέται κατά τη λιανική πώληση και την κατανάλωση
-
-
Παράλληλα, ενώ 673 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν πείνα,
-
σχεδόν 900 εκατομμύρια ενήλικες είναι παχύσαρκοι
-
και 35,5 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών είναι υπέρβαρα
-
Στην Ελλάδα:
-
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) (7 Οκτωβρίου 2025),
-
το 7% του πληθυσμού ανέφερε ότι μέσα στο τελευταίο έτος βίωσε μέτρια ή σοβαρή έλλειψη τροφής
-
από αυτούς, 1,6% έφτασε στο σημείο να μην έχει καθόλου φαγητό για μία ολόκληρη ημέρα, λόγω έλλειψης χρημάτων ή πόρων
-
-
Σύμφωνα με το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο για την Ασφάλεια των Τροφίμων (Σεπτέμβριος 2025),
-
ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει τις αγοραστικές αποφάσεις των Ελλήνων καταναλωτών είναι το κόστος (67%),
-
ενώ ακολουθεί η ασφάλεια των τροφίμων (61%)
-
Ο ρόλος όλων για ένα βιώσιμο διατροφικό μέλλον
Η μετάβαση σε ανθεκτικά, δίκαια και βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα απαιτεί συνεργασία μεταξύ:
-
κρατικών αρχών
-
επιστημονικών και ερευνητικών φορέων
-
παραγωγικών και επιχειρηματικών δομών
-
αλλά και του κάθε πολίτη ξεχωριστά
Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) συμβάλλει ενεργά στην κατεύθυνση αυτή, μέσα από:
-
συστηματικούς ελέγχους στην αγορά
-
συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και διεθνή επιστημονικά δίκτυα
-
προώθηση βιώσιμων πολιτικών και βελτίωση του διατροφικού προφίλ των προϊόντων
-
ενημέρωση του κοινού για θέματα ασφάλειας, διατροφής και σήμανσης
Ειδικότερα, μέσω συμμετοχής σε δράσεις όπως η πανευρωπαϊκή εκστρατεία #Safe2EatEU της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority – EFSA), ο ΕΦΕΤ:
-
προσφέρει αξιόπιστες πληροφορίες για την ασφαλή διαχείριση των τροφίμων
-
ενημερώνει για ζητήματα όπως οι τροφικές αλλεργίες, τα συστατικά, οι ετικέτες και η αποθήκευση τροφίμων
-
παρέχει πρακτικές συμβουλές, ενισχύοντας την ικανότητα των καταναλωτών να κάνουν τεκμηριωμένες επιλογές, προσαρμοσμένες στις προσωπικές τους ανάγκες
Συμπερασματικά
Η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων υπενθυμίζει ότι η πρόσβαση σε ασφαλή και ποιοτική τροφή δεν είναι δεδομένη για όλους. Ο συνδυασμός κλιματικών, οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων απαιτεί συντονισμένες ενέργειες, με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Η ενημέρωση, η υπευθυνότητα και η συνεργασία όλων είναι το «κλειδί» για να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο και υγιές διατροφικό μέλλον για τις επόμενες γενιές.
Για μια διατροφή που να μας ενώνει – όχι να μας χωρίζει
Η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση για τις ανισότητες στον πλανήτη, αλλά και μια πρόσκληση σε δράση – από κυβερνήσεις, φορείς και οργανισμούς, μέχρι τον κάθε έναν από εμάς. Η πρόσβαση σε ασφαλή, θρεπτικά και προσιτά τρόφιμα δεν είναι πολυτέλεια, αλλά θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
Ενημέρωση, υπευθυνότητα και καθημερινές, μικρές επιλογές μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Όταν γνωρίζουμε τι τρώμε, πώς το επιλέγουμε και πώς το διαχειριζόμαστε, συμβάλλουμε όχι μόνο στη δική μας υγεία, αλλά και στη διατήρηση ενός πιο δίκαιου, βιώσιμου και ανθεκτικού διατροφικού συστήματος για όλους.
Γιατί, τελικά, η τροφή είναι ζωή – και αξίζει να τη μοιραζόμαστε ισότιμα.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ