Η υπογονιμότητα συνδέεται ολοένα και περισσότερο με την επιβάρυνση του περιβάλλοντος, όπως επιβεβαιώνεται από πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα. Σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (European Environment Agency – EEA) για το 2025, το 94% του αστικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτίθεται σε επίπεδα αιωρούμενων μικροσωματιδίων (PM) που ξεπερνούν τα όρια ασφαλείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization – WHO), γεγονός που συσχετίζεται με αυξημένη συχνότητα προβλημάτων γονιμότητας.
Συμπληρωματικά, μελέτη από τις ΗΠΑ αποκάλυψε ότι το 97% των εγκύων γυναικών φέρει στον οργανισμό του τα λεγόμενα «παντοτινά χημικά» (PFAS), τα οποία εντοπίστηκαν τόσο στο αίμα όσο και στον ομφάλιο λώρο. Η έκθεση σε αυτά τα χημικά συνδέεται με έως και 33% αύξηση της υπογονιμότητας.
“Planet Be!” – Μια πρωτοβουλία για την περιβαλλοντική επίδραση στη γονιμότητα
Η εκστρατεία ενημέρωσης “Planet Be!”, πρωτοβουλία της Embryolab Fertility Clinic, στοχεύει στην ανάδειξη των συνεπειών της περιβαλλοντικής ρύπανσης στη γονιμότητα. Όπως εξηγεί ο Dr. Νίκος Κ. Χριστοφορίδης, Χειρουργός Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, και Κλινικός & Επιστημονικός Διευθυντής της Embryolab, η εκστρατεία δημιουργήθηκε με την πεποίθηση ότι η αναπαραγωγική υγεία είναι άρρηκτα δεμένη με την υγεία του πλανήτη.
«Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τη γονιμότητα ως απομονωμένο ζήτημα, αποκομμένο από το περιβάλλον μας – τον αέρα, το νερό και το οικοσύστημα που μας περιβάλλει», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κ. Χριστοφορίδης.
Επιστημονική τεκμηρίωση και στόχοι ευαισθητοποίησης
Ο Δρ. Μιχάλης Κυριακίδης, Γυναικολόγος με εξειδίκευση στην Αναπαραγωγική Ιατρική και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, εξηγεί πως βασικός στόχος της εκστρατείας είναι η ενημέρωση του κοινού αναπαραγωγικής ηλικίας σχετικά με τους περιβαλλοντικούς ρύπους που σχετίζονται με τη γονιμότητα – ποιες είναι οι πηγές τους, πώς επηρεάζουν το αναπαραγωγικό σύστημα και τι μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε την έκθεση σε αυτούς.
«Η αλλαγή ξεκινά μέσα από την ενημέρωση και την προσωπική ευθύνη», τονίζει ο ίδιος, προσθέτοντας πως οι ατμοσφαιρικοί ρύποι αυξάνουν τις πιθανότητες υπογονιμότητας σε ποσοστά που φτάνουν έως και 33%.
Η συμβολή των επιστημόνων της Embryolab
Η κα Χαρά Ωραιοπούλου, Senior Κλινική Εμβρυολόγος, BSc., M.Res., πιστοποιημένη από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (European Society of Human Reproduction and Embryology – ESHRE), και Lab Supervisor στο Εμβρυολογικό Εργαστήριο της Embryolab, αναφέρει πως 1 στα 6 ζευγάρια παγκοσμίως αντιμετωπίζει δυσκολίες σύλληψης, σύμφωνα με διεθνείς μελέτες. Το φαινόμενο αυτό εντείνεται από τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις.
Η κα Ελευθερία Τσιαμάλου, Μαία Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (BSc, MSc), τονίζει την επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, σημειώνοντας πως η ζωή σε ακτίνα μικρότερη των 200 μέτρων από δρόμο υψηλής κυκλοφορίας σχετίζεται με αύξηση υπογονιμότητας κατά 10%.
«Για κάθε αύξηση 10 μικρογραμμαρίων αιωρούμενων μικροσωματιδίων, καταγράφεται μείωση της πιθανότητας σύλληψης έως και 20% ανά κύκλο προσπάθειας», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, αναφέρει ότι η αύξηση των PM κατά μόλις 2 μικρογραμμάρια μπορεί να μειώσει τα αποθέματα ωαρίων μιας γυναίκας κατά 7%, ποσοστό που αντιστοιχεί στη βιολογική επίδραση 2 ετών γήρανσης. Παράλληλα, έρευνες από τις ΗΠΑ δείχνουν πως η έναρξη της εφηβείας στα κορίτσια εμφανίζεται έως και 4 χρόνια νωρίτερα σήμερα σε σύγκριση με έναν αιώνα πριν – πιθανόν λόγω περιβαλλοντικών επιρροών.
Ο πλανήτης και η γονιμότητα: Μια σχέση ζωής
Η εκστρατεία “Planet Be!” αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη να δούμε τη γονιμότητα μέσα από ένα ολιστικό πρίσμα. Η υγεία του περιβάλλοντος συνδέεται αδιάρρηκτα με την αναπαραγωγική υγεία και ευημερία. Η ενημέρωση, η επιστημονική καθοδήγηση και η λήψη μέτρων πρόληψης είναι το τρίπτυχο για ένα πιο υγιές μέλλον — όχι μόνο για εμάς, αλλά και για τις γενιές που έρχονται.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ