Τα Morning Health Talks του EIT Health, με τη συνδρομή του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), συνεχίζουν να αναδεικνύουν τα εμπόδια αλλά και να προτείνουν λύσεις για την επιτάχυνση της καινοτομίας στον χώρο της υγειονομικής περίθαλψης.
Παρότι καταγράφονται αυξανόμενες προσπάθειες στον τομέα της καινοτομίας, πολλοί πάροχοι υγείας σε Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη εξακολουθούν να στερούνται της απαραίτητης τεχνικής υποδομής για να υιοθετήσουν σύγχρονες ψηφιακές λύσεις. Παράλληλα, η αποσπασματική και μη προσβάσιμη φύση των δεδομένων υγείας, η περιορισμένη συμμετοχή των ασθενών και οι παρωχημένοι κανονισμοί δημιουργούν σοβαρά εμπόδια για την ανάπτυξη και την υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων από start-ups και ερευνητές.
Οι Morning Health Talks 2024 ανέδειξαν τις σημαντικότερες προκλήσεις και ευκαιρίες που διαμορφώνουν το τοπίο της υγειονομικής καινοτομίας στην περιοχή. Παραδείγματα από χώρες όπως η Πορτογαλία και η Λιθουανία παρουσιάζουν καλές πρακτικές που μπορούν να αξιοποιηθούν και από άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Η επόμενη ελληνική εκδήλωση, στις 2 Ιουνίου 2025, θα επικεντρωθεί στο θέμα:
«Συν-δημιουργία καινοτομίας στην Υγεία: Μαθαίνοντας από τους ασθενείς».
Όταν τα smartphones είναι πιο προηγμένα από τα νοσοκομεία
Η καινοτομία στην υγεία συχνά συσχετίζεται με ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη στη διάγνωση και γονιδιωματική ιατρική. Ωστόσο, η πραγματικότητα στις χώρες της περιοχής δείχνει ότι πολλά νοσοκομεία λειτουργούν ακόμη με πεπαλαιωμένες υποδομές, αδυνατώντας να αξιοποιήσουν βασικά ψηφιακά εργαλεία.
Χαρακτηριστικά, η Filipa Fixe, Διευθύντρια του Τομέα Υγείας της KPMG Πορτογαλίας, σημειώνει:
«Σήμερα έχουμε περισσότερη τεχνολογική ισχύ στα smartphones μας απ’ ό,τι τα νοσοκομεία. Αυτό δείχνει τη δυναμική της τεχνολογίας, αν αξιοποιηθεί σωστά».
Αυτή η διαπίστωση αποτέλεσε ένα από τα πιο ηχηρά μηνύματα των φετινών εκδηλώσεων.
Τα βασικά εμπόδια που καθυστερούν την καινοτομία στην υγεία
Οι συζητήσεις αποκάλυψαν πέντε βασικά και αλληλένδετα προβλήματα:
-
Έλλειψη βασικής τεχνολογικής υποδομής σε νοσοκομεία και κλινικές.
-
Κατακερματισμένα και μη προσβάσιμα δεδομένα υγείας λόγω γραφειοκρατίας και ελλείψεων στη διασύνδεση.
-
Κανονιστικό πλαίσιο που δεν έχει προσαρμοστεί στην ψηφιακή εποχή, δημιουργώντας αβεβαιότητα γύρω από τη νομιμότητα των νέων τεχνολογιών.
-
Ανθεκτικές στη μεταρρύθμιση νοοτροπίες και ανεπαρκής εκπαίδευση των υπευθύνων στη σημασία των ψηφιακών λύσεων.
-
Απουσία των ασθενών από τον διάλογο και τη δοκιμή των καινοτομιών, παρά το ότι αυτοί είναι οι τελικοί χρήστες.
Η Dr Suja Somanadhan του University College Dublin υπογράμμισε πως:
«Οι ασθενείς πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της καινοτομίας στην υγειονομική περίθαλψη».
Παραδείγματα επιτυχίας: Τι μπορούμε να μάθουμε;
Πόρτο – Πορτογαλία:
Ο Δήμος Πόρτο δημιούργησε ένα οικοσύστημα καινοτομίας στηριγμένο σε υπηρεσίες, αξιοποιώντας θερμοκοιτίδες, προγράμματα «πρώτου αγοραστή» και συμμετοχή των πολιτών. Αποτέλεσμα: πάνω από 800 νεοφυείς επιχειρήσεις και ένταξη της πρωτοβουλίας στον εθνικό πυρήνα R&D.
Λιθουανία:
Η Κρατική Υπηρεσία Δεδομένων εφαρμόζει ενοποιημένο σύστημα διαμοιρασμού δεδομένων για ερευνητές και start-ups. Το Datapilot, από το 2023, διευκολύνει την πρόσβαση σε δευτερογενή δεδομένα υγείας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα νομική συμμόρφωση.
Η συνεργασία ως μονόδρομος
Όπως τονίζει η Monika Toth, Διευθύντρια του EIT Health InnoStars RIS:
«Η καινοτομία στην υγεία είναι πολύπλοκη, επείγουσα και πολυεπίπεδη. Καμία μονάδα ή οργανισμός δεν μπορεί να ανταποκριθεί μόνος του στις προκλήσεις».
Η πρόοδος, σύμφωνα με την ίδια, απαιτεί ενότητα μεταξύ όλων των εμπλεκομένων: ερευνητικών κέντρων, start-ups, παρόχων υγείας, ρυθμιστικών αρχών και – το σημαντικότερο – των ασθενών.
Η Ελλάδα μπροστά στην ευκαιρία της
Καθώς πλησιάζει η επόμενη συνάντηση των Morning Health Talks στην Ελλάδα, το 2025, είναι η στιγμή να επαναξιολογηθεί η στρατηγική της χώρας στον τομέα της ψηφιακής υγείας. Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει ότι η πρόοδος είναι εφικτή, εφόσον προωθηθούν η διαλειτουργικότητα, η απλοποίηση κανονισμών, η αξιοποίηση των δεδομένων και – κυρίως – η εμπλοκή των ίδιων των ασθενών στη διαδικασία της καινοτομίας. Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να ξεπεράσει τον τεχνολογικό αναχρονισμό και να χτίσει ένα πιο βιώσιμο και ανθρώπινο σύστημα υγείας.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ