Νέα έρευνα αναδεικνύει τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις των τροφικών αλλεργιών στα παιδιά
Παρουσιάστηκε στο 10ο Σχολείο Παιδοαλλεργιολογίας της Ελληνικής Παιδοαλλεργιολογικής Εταιρείας
Οι τροφικές αλλεργίες δεν περιορίζονται στις σωματικές αντιδράσεις. Αντιθέτως, επιδρούν βαθιά στην ψυχική υγεία, την κοινωνική ένταξη και τη δυναμική των οικογενειών που τις βιώνουν. Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα νέας έρευνας που διεξήχθη από τον Σύλλογο Γονέων και Φίλων Παιδιών με Αλλεργίες σε συνεργασία με την ψυχολόγο Μαρία Δάρα και παρουσιάστηκε στο 10ο Σχολείο Παιδοαλλεργιολογίας της Ελληνικής Παιδοαλλεργιολογικής Εταιρείας.
Η μελέτη δίνει φωνή στις εμπειρίες παιδιών και γονέων που ζουν καθημερινά με τον φόβο της αναφυλαξίας, αναδεικνύοντας τις πολλαπλές και συχνά αφανείς ψυχοκοινωνικές διαστάσεις των τροφικών αλλεργιών.
Κύρια ευρήματα της έρευνας
Παιδιά και έφηβοι
Τα παιδιά που ζουν με τροφικές αλλεργίες εμφανίζουν:
-
αυξημένα επίπεδα άγχους και φόβου σε κοινωνικές περιστάσεις,
-
χαμηλότερη ποιότητα ζωής,
-
έντονο άγχος αποχωρισμού (ιδίως οι έφηβοι),
-
χαμηλή αυτοεκτίμηση και τάση για συναισθηματική απόσυρση.
Αν και τα ποσοστά διαγνωσμένων ψυχιατρικών διαταραχών δεν ήταν αυξημένα, η ψυχολογική επιβάρυνση κρίνεται σημαντική.
Γονείς
Οι γονείς παιδιών με τροφικές αλλεργίες αντιμετωπίζουν:
-
χρόνια ανησυχία και εξάντληση,
-
φόβο για πιθανή αναφυλαξία,
-
συναισθήματα ενοχής,
-
αυξημένα επίπεδα άγχους όταν το παιδί βρίσκεται εκτός σπιτιού (91,9%),
-
συνεχή ψυχολογική επιβάρυνση (62,1% σκέφτονται καθημερινά την αλλεργία του παιδιού τους),
-
συμπτώματα μετατραυματικού στρες (PTSD) σε αρκετές περιπτώσεις.
Κοινωνικός αποκλεισμός
Καταγράφηκαν δυσκολίες συμμετοχής σε σχολικές και κοινωνικές δραστηριότητες (όπως παιδικά πάρτι, αθλητισμός και κατασκηνώσεις), λόγω φόβου ή έλλειψης κατανόησης από το περιβάλλον (εκπαιδευτικούς, άλλους γονείς).
Διατροφικές και ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές
-
Επιλεκτική διατροφή και αυξημένος κίνδυνος για διατροφικές διαταραχές, όπως η Αποφευκτική-Περιοριστική Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder – ARFID).
-
Τελετουργικές συμπεριφορές και υπερβολικός έλεγχος από τους γονείς, όμοια με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Obsessive-Compulsive Disorder – OCD), παρατηρούνται συχνά σε περιπτώσεις σοβαρών αλλεργιών.
Οικογενειακή δυναμική
Η υπερπροστατευτικότητα και το συνεχές άγχος επηρεάζουν αρνητικά την οικογενειακή αρμονία, ενισχύοντας τις συγκρούσεις, την εξάρτηση του παιδιού και τη συναισθηματική επιβάρυνση των αδελφών.
Προτάσεις και ανάγκες που αναδείχθηκαν
Η έρευνα υπογραμμίζει την ανάγκη για μια συστηματική, διεπιστημονική και θεσμική προσέγγιση, με στόχο την ολιστική διαχείριση των τροφικών αλλεργιών.
Προτεινόμενοι άξονες παρέμβασης:
-
Θεσμική υποστήριξη εντός σχολείων και δομών ψυχικής υγείας.
-
Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του εκπαιδευτικού και κοινωνικού περιβάλλοντος.
-
Συστηματική ψυχολογική υποστήριξη σε παιδιά και γονείς.
-
Διασύνδεση ιατρών και ψυχολόγων, με ενσωμάτωση εργαλείων αξιολόγησης ψυχικής υγείας στο πλαίσιο της παρακολούθησης αλλεργικών παιδιών.
-
Παρουσία ειδικών ψυχικής υγείας σε παιδοαλλεργιολογικές κλινικές.
-
Ενίσχυση της κοινότητας μέσω ομάδων υποστήριξης, ενημερωτικού υλικού και δικτύωσης μεταξύ γονέων.
Η παρουσίαση της έρευνας στο 10ο Σχολείο Παιδοαλλεργιολογίας της Ελληνικής Παιδοαλλεργιολογικής Εταιρείας συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάδειξη του ψυχοκοινωνικού βάρους των τροφικών αλλεργιών και αναδεικνύει την ανάγκη για συνεργατική δράση μεταξύ ιατρών, ψυχολόγων, εκπαιδευτικών και οικογενειών.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ