Η ακράτεια ούρων ορίζεται ως η ακούσια απώλεια ούρων, χωρίς τη θέληση του ατόμου, σε βαθμό που προκαλεί προβλήματα υγιεινής — όπως δερματίτιδες — ή κοινωνικής αποδοχής, λόγω οσμών ή υγρών ρούχων. Πρόκειται για σύμπτωμα και όχι αυτόνομη πάθηση.
Σύμφωνα με τον κ. Νικόλαο Μερτζιώτη, Χειρουργό Ουρολόγο – Ανδρολόγο, Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετεκπαιδευθέντα στο University College of London και Διευθυντή της Ουρολογικής Κλινικής Επανορθωτικής και Χειρουργικής Ανδρολογίας στο Metropolitan General:
«Η ακράτεια μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας — από παιδιά έως νεαρούς ενήλικες — όμως είναι ιδιαίτερα συχνή στην τρίτη ηλικία. Υπολογίζεται ότι μία στις τέσσερις γυναίκες ηλικίας 30 έως 59 ετών έχει βιώσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο ακράτειας. Στην Ελλάδα, περίπου το 45% των γυναικών άνω των 60 ετών εμφανίζει ακράτεια. Αν μεταφράσουμε αυτό το ποσοστό στον γενικό πληθυσμό, μιλάμε για περίπου 383.000 γυναίκες, ενώ ο αριθμός αυτός αυξάνεται σημαντικά αν συμπεριλάβουμε και μικρότερες ηλικίες».
Επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής
Η ακράτεια έχει έντονο αντίκτυπο στην καθημερινότητα και τη συναισθηματική υγεία των πασχόντων. Συχνά συνοδεύεται από κατάθλιψη, άγχος, κοινωνική απομόνωση και σεξουαλική δυσλειτουργία. Παρόλα αυτά, η άγνοια παραμένει ένα σοβαρό ζήτημα. Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων δεν ζητά ποτέ ιατρική συμβουλή, ενώ ακόμη και μη ειδικοί επαγγελματίες υγείας σπάνια προσεγγίζουν το θέμα. Πολλές γυναίκες νιώθουν ντροπή και διστάζουν να συζητήσουν το πρόβλημα, ακόμη και με τον θεράποντα ιατρό τους.
Τύποι ακράτειας
Υπάρχουν τρεις βασικές μορφές ακράτειας:
1. Ακράτεια από προσπάθεια
Προκύπτει όταν οι μυς που στηρίζουν τον αυχένα της ουροδόχου κύστης εξασθενούν, με αποτέλεσμα να μην αντέχουν την ενδοκοιλιακή πίεση. Δραστηριότητες όπως φτέρνισμα, βήχας, ορθοστασία ή άρση βάρους μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια ούρων. Είναι συχνή μετά τον τοκετό.
Προδιαθεσικοί παράγοντες:
-
Εγκυμοσύνη, δύσκολος ή παρατεταμένος τοκετός
-
Τραυματισμοί
-
Ακτινοβολία
-
Προηγούμενα χειρουργεία
-
Παχυσαρκία
-
Κάπνισμα
-
Δυσκοιλιότητα, χρόνιος βήχας ή άλλες καταστάσεις που προκαλούν πίεση στην πύελο
-
Εμμηνόπαυση
2. Επιτακτική ακράτεια
Εμφανίζεται όταν υπάρχει αιφνίδια και έντονη επιθυμία για ούρηση, χωρίς δυνατότητα συγκράτησης. Η κύστη συσπάται απότομα και τα ούρα εκκρίνονται πριν προλάβει το άτομο να φτάσει στην τουαλέτα. Μπορεί να οφείλεται σε νευρολογικές παθήσεις, αλλά πολλές φορές δεν εντοπίζεται συγκεκριμένο αίτιο (ιδιοπαθής ασταθής κύστη).
3. Μικτή ακράτεια
Πρόκειται για συνδυασμό των δύο παραπάνω τύπων. Η ακράτεια μπορεί επίσης να εμφανιστεί μετά από επεμβάσεις όπως υστερεκτομή, καισαρική τομή ή χειρουργεία στο έντερο.
Θεραπευτικές επιλογές
Η αντιμετώπιση της ακράτειας βασίζεται είτε σε φαρμακευτική αγωγή είτε σε χειρουργική παρέμβαση, αναλόγως με τον τύπο.
«Μία σημαντική ομάδα φαρμάκων, τα αντιχολινεργικά, χρησιμοποιούνται κυρίως για την επιτακτικού τύπου ακράτεια», εξηγεί ο κ. Μερτζιώτης.
«Όσον αφορά τη χειρουργική θεραπεία, προηγείται πάντοτε ακριβής διάγνωση από τον ειδικό ουρολόγο. Πλέον, εφαρμόζονται σύγχρονες τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας, συχνά με τη βοήθεια ρομποτικής τεχνολογίας, που επιτρέπουν στην ασθενή να επιστρέψει στο σπίτι της την ίδια ημέρα. Οι παρεμβάσεις αυτές έχουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας και χαμηλή νοσηρότητα».
Στις συνηθέστερες χειρουργικές τεχνικές περιλαμβάνονται:
-
Ανάρτηση του αυχένα της κύστης
-
Εγχύσεις κολλαγόνου ή άλλων αδρανών υλικών γύρω από την ουρήθρα
-
Τοποθέτηση τεχνητού σφιγκτήρα — συσκευή που περιβάλλει την ουρήθρα και ελέγχεται εξωτερικά από τον ασθενή
«Ο τεχνητός σφιγκτήρας προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα, αρκεί να τοποθετηθεί από εξειδικευμένο ουρολόγο με εμπειρία στη συγκεκριμένη τεχνική», καταλήγει ο κ. Μερτζιώτης.
Ακράτεια ούρων – Ένα πρόβλημα με λύσεις, όχι ταμπού
Η ακράτεια ούρων, παρότι κοινή και επιβαρυντική για την ποιότητα ζωής, παραμένει συχνά ένα ζήτημα αποσιώπησης και ντροπής, ιδιαίτερα στις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Η σωστή ενημέρωση, η έγκαιρη ιατρική αξιολόγηση και η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας — είτε φαρμακευτικής είτε χειρουργικής — μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση και αποκατάσταση της καθημερινότητας των πασχόντων. Όπως τονίζει και ο κ. Νικόλαος Μερτζιώτης, η σύγχρονη ουρολογία διαθέτει αξιόπιστες, ελάχιστα επεμβατικές λύσεις με υψηλά ποσοστά επιτυχίας, δίνοντας ξανά στους ασθενείς τον έλεγχο και την αξιοπρέπειά τους. Το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή του προβλήματος και η αναζήτηση ιατρικής καθοδήγησης.
Επιμέλεια: Ευγένιος Γκράουρ